Een film die zichzelf schrijft

De Film & Literatuur Award is gewonnen door Entre les murs. Hier het juryrapport:

Zo werden, als gewoonlijk, de tien films aangekondigd, die deze jury deze week heeft moeten zien. Film en literatuur, een thema dat Film by the Sea zo bijzonder en zo uniek maakt. Al hoewel deze jury daarbij de aantekening wil maken dat de films allemaal zo vol waren met dramatische en actuele spanning, trouwens ook veel herinneringen aan de 2e wereldoorlog, dat er af en toe naar humor werd gesnakt. Maar het bijzondere van deze week was dat de jury het niet moeilijk heeft gehad. Tussen die films was er één die ons allemaal zéér aansprak! Een film die zich met een eigen dynamiek aan ons opdrong. Een film die met ijzeren consequentie gemaakt is. Snel gemonteerde camerabewegingen met op de juiste momenten toch weer rustpunten.

Ik spreek nu – want een goed juryrapport is kort – over de film van Laurent Cantet: Entre les murs. Een speelfilm die qua stijl een documentaire lijkt, maar dat niet is. Een film over een wel zéér eigentijds onderwerp: respect.

Een film die de vraag stelt in hoeverre je – als volk – je eigen (Franse, Nederlandse, West-Europese of Zweedse) waarden en opvattingen mag opdringen aan kinderen, jonge mensen, nieuwe mensen dus, met een andere culturele achtergrond.

De film speelt tussen de muren van een school. De hoofdrol is voor een leraar die op ieder moment, dat is ieder moment dat de camera draait, zeer snel moet beslissen hoe hij op zijn leerlingen moet reageren. Dat maakt de film adembenemend. De leraar wéét – en de filmkijker ook – dat een verkeerde reactie tot ellende leidt. Eén verkeerde opmerking en de leraar hangt.

De film Entre les murs heeft – de jury wéét en beseft dat – ook elders al grote indruk gemaakt. Juist daarom hebben wij over deze keus langdurig gediscussieerd – al bleek Gerbrand Bakker af en toe boven heel stil. Maar toch kwamen wij unaniem tot de overtuiging dat dit de winnaar moest zijn. Een film met een zeer radicale stijl. Een film die de strijd daar, tussen die muren, consequent laat zien. Een film die het publiek niet wil behagen. Een film die, de jury zegt dat met nadruk, bewust schuurt.

Er is deze week in Vlissingen een aantal maal met nadruk gemeld dat het festival zich zou kunnen onderscheiden door meer aandacht te geven aan de literatuur. Daar is de jury het mee eens. Van Entre les murs zouden wij het boek graag lezen. Omdat het een film heeft opgeleverd die zichzelf schrijft.

Onze taak was – als altijd – het aanwijzen van één winnende film. Daarom laten wij – met spijt – de andere films ongenoemd. Want het weer was prachtig, en de zee lokte, maar toch zaten wij met het grootste plezier in zaal zeven.